Objave MUP o prebivalištima u Beogradu – nepotpuno, netačno i nepošteno štivo
Podaci o kretanjima prebivališta na teritoriji Beograda koje je MUP učinio dostupnim u jeku izborne krize i uništenog poverenja javnosti u tačnost biračkog spiska nisu ni relevantni, ni potpuni, a veoma je upitno da li su i tačni. To je potez kojim privatizovana državna institucija baca prašinu u oči javnosti u pokušaju da prikrije nezakonite radnje kojima su izbori, kao sredstvo ostvarivanja suverenosti građana države Srbije, od njih potpuno oteti i obesmišljeni.
MUP Republike Srbije je 16. februara 2024. u svojoj rubrici „Aktuelno“ objavio „Prikaz i kretanje aktivnih prijava prebivališta na teritoriji grada Beograda“. U ovoj objavi, navode se podaci o stanju broja lica sa prijavljenim prebivalištem po beogradskim opštinama za januar, oktobar i novembar 2023, januar i oktobar 2022, kao i prikaz kretanja prijava prebivališta na teritoriji celog grada od 2000. do 2023. godine, sa godišnjim presecima.
Ova objava je identična po svemu sa objavom u istoj rubrici od 16. novembra 2023. godine, osim što je ovoga puta u informacijama o prebivalištima dodat period od 1. do 29. novembra 2023. Sa novembarskom objavom identičan je i prateći tekst u kome MUP navodi da podatke objavljuje „u cilju ostvarivanja interesa javnosti na blagovremeno, tačno i potpuno informisanje posebno kako bi se onemogućile netačne i zlonamerne informacije plasirane u javnosti u vezi sa prijavom i odjavom mesta prebivališta građana.“ MUP je tada naveo i da će podaci biti osvežavani na svakih 15 dana, ali nakon tri meseca dobili smo samo nove podatke za novembar 2023. godine.
Objavljeni podaci ne mogu poslužiti za dokazivanje ili opovrgavanje „netačne i zlonamerne“ teze o migraciji birača radi uticaja na izborni rezultat u Beogradu, i to iz nekoliko razloga. Objavljeni podaci nisu relevantni, niti potpuni, veoma je upitno da li su tačni, a dodatnu sumnju izaziva vreme i način na koji su objavljeni, čime je ostavljen snažan utisak da se radi o reakciji državnog organa u službi usko-partijskog interesa stranke na vlasti.
Objavljeni podaci nisu relevantni
Objavljeni podaci nisu relevantni sa aspekta utvrđivanja broja građana sa pravom glasa u Beogradu. Podaci se odnose na broj lica sa „prijavljenim aktivnim prebivalištem po beogradskim opštinama“, a koji uključuje objedinjeno i maloletna i punoletna lica. Moguće je da navedeni broj lica uključuje čak i aktivna prebivališta stranaca bez prava glasa – nije navedeno. Time se značajno otežava utvrđivanje broja građana koji imaju pravo glasa na lokalnim izborima u Beogradu, jer ne postoji način da se precizno odvoje maloletna lica od punoletnih, kao i eventualno broj stranaca u Beogradu sa prijavljenim prebivalištem. Znamo da MUP raspolaže preciznijim informacijama, pa sumnje pojačava činjenica da su u navedene svrhe ovi podaci objavljeni u objedinjenoj formi.
Objavljeni podaci nisu potpuni
Objavljeni podaci ne govore ništa o demografskim karakteristikama migracija. Takve karakteristike bi ukazale na to da li su trendovi koje vidimo prirodni ili posledica manipulacija prebivalištem.
Na primer, ne vidimo kolika su kretanja prijava i odjava prebivališta na mesečnom nivou, što bi ukazalo na pravilnosti u toku godine, time i na eventualna odstupanja od pravilnosti.
Ne vidimo poreklo lica koja prijavljuju prebivalište, što bi pokazalo da li u određenom periodu (npr. u periodu pred izbore), građani iz određenih mesta (unutar i van Srbije) prijavljuju prebivalište u Beogradu u većoj meri nego obično. Ne vidimo ni da li možda po prvi put zasnivaju prebivalište u Beogradu – kao što je to slučaj sa mnogim biračima poreklom iz Bosne i Hercegovine koji su registrovali prebivališta u Beogradu po prvi put u periodu pre izbora u aprilu 2022. i decembru 2023. godine.
Ne vidimo čak ni koji udeo u ovim promenama čine novorođena lica čije je prebivalište registrovano, niti udeo preminulih lica čije je prebivalište izbrisano (ili pasivizirano), što bi takođe značajno doprinelo proverljivosti i kredibilnosti podataka.
Veoma upitno da li su objavljeni podaci tačni
Ukoliko se podaci odnose samo na građane Srbije, ispada da je procenat maloletnika sa prebivalištem u Beogradu čak 25% ukupne populacije, što je značajno više od 14% koliko je registrovano maloletnika na teritoriji Beograda na nedavnom popisu.[1] Razlika od 11% je prevelika da bi se mogla pripisati greškama i zaokruživanjima, što dodatno urušava poverenje u objavljene podatke.
Objavljeni podaci značajno odudaraju od podataka o prebivalištima u Beogradu koje je Crta dobila od MUP u novembru 2023. preko zahteva za pristup informacijama od javnog značaja. Prema objavljenim podacima broj aktivnih prebivališta u Beogradu (maloletna i punoletna lica) za period 1.10.2022 – 1.10.2023. iznosi 29.347, dok je prema pomenutim podacima koje je MUP dostavio Crti, samo broj punoletnih građana koji je prijavio prebivalište u Beogradu za isti period čak 55.229.[2] Nepoklapanje ovih podataka o prebivalištu objavljenih od strane istog državnog organa izaziva više pitanja nego što pruža odgovora.
Dodatne sumnje
MUP je podatke o kretanju broja prebivališta građana u Beogradu prvi put objavio sredinom novembra. To se desilo u jeku navoda u medijima da će se, zarad uticaja na ishod lokalnih izbora u Beogradu, vlast koristiti fiktivnim preseljenjima sigurnih glasova. Što iz drugih delova Srbije, tako i iz okolnih zemalja, kako bi oni zasnivanjem prebivališta u Beogradu tamo stekli i pravo glasa. U saopštenju je tad navedeno da se podaci objavljuju „u cilju ostvarivanja interesa javnosti na blagovremeno, tačno i potpuno informisanje posebno kako bi se onemogućile netačne i zlonamerne informacije plasirane u javnosti u vezi sa prijavom i odjavom mesta prebivališta građana“. Saopštenje je u velikom broju medija ispraćeno naslovima poput „MUP Srbije učinio javno dostupnim podatke o prijavama prebivališta u Beogradu“[3]. Objava istih podataka u februaru, takođe je protekla uz naslove na portalima i u dnevnoj štampi, ovog puta neposredno nakon objavljivanja završnog izveštaja Crte o sprovedenim izborima u decembru, u kome se izbori, uz detaljna i potkrepljena obrazloženja na 150 strana, ocenjuju kao nefer i nepošteni. Na veliku žalost nas građana, objavljivanje i promocija ovih podataka u navedenim okolnostima svakako nisu deo uobičajene prakse ovog ministarstva, već svedoče o zloupotrebi ove važne državne institucije za potrebe zaštite političkih interesa jednog od izbornih aktera.
Programski menadžer Crte
[1] Kada se od broja lica prijavljenih po prebivalištu u Beogradu objavljenih od strane MUP za novembar 2023. (2.156.744) oduzme zvanični broj birača za decembarske izbore (1.613.369) trebalo bi da dobijemo broj maloletnih lica prijavljenih u Beogradu.
[2] Za period 1.10.2022. – 1.10.2023 broj odjava prebivališta punoletnih građana sa teritorije Beograda usled smrti je 11.260, broj odjava prebivališta punoletnih građana sa teritorije Beograda usled iseljenja u inostranstvo 191, broj odjava prebivališta punoletnih građana sa teritorije Beograda usled iseljenja u druge delove Srbije je 9.245, dok je broj punoletnih građana koji su prijavili prebivalište na teritoriji Beograda u istom periodu 75.925. Ukupan broj aktivnih prebivališta punoletnih građana na teritoriji Beograda za ovaj period bi trebalo onda da bude 55.229.
[3] „Politika“ od 16.11.2023.
