Beogradski izbori 2024 – Završni izveštaj

Izbori za odbornike Skupštine grada Beograda, održani 2. juna 2024. godine, protekli su u znaku poraza izbornog integriteta i kvaliteta, vladavine prava i demokratskog kapaciteta društva. Ne samo zbog bojkota dela opozicije i rekordno niske izlaznosti, najniže u proteklih 16 godina, uz 200 hiljada birača izašlih na birališta manje nego u decembru 2023, legitimitet ishoda ovih izbora ostaće upitan uprkos ubedljivoj većini iz koje je formirana beogradska vlast. Rezultati su proizašli iz izbornog procesa koji je bio daleko ispod demokratskih standarda. 

Zakonski okvir za sprovođenje izbora može da se oceni kao usklađen sa zahtevima demokratski uređenih društava, što jeste potreban, ali ne i dovoljan uslov za dobar izborni proces. Međustranački dijalog o unapređenju izbornih uslova, koji se odvijao – što je samo po sebi teško shvatljivo – paralelno s kampanjom, nije urodio poboljšanjem izbornih uslova za junske izbore. 

Posmatračka misija Crte uvidela je širenje praksi, poznatih i iz ranijih izbornih ciklusa, kojima se sistematski uticalo na volju birača, stvarao privid pluralizma ponude i uzurpirala izborna infrastruktura u korist vladajućih stranaka, čime se još jednom potvrđuje da je gotovo izbrisana granica između države i stranaka na vlasti. Na delu je ponovo viđen izborni inženjering kojim se zloupotrebljavaju i obesmišljavaju izborna pravila i zbog kojeg se, u kombinaciji sa izostankom kažnjivosti, izbori ne mogu smatrati slobodnim i poštenim.

Od raspisivanja ovih izbora, Crta je ukazivala na neophodnost da se oni ne posmatraju izolovano, nego kao svojevrstan nastavak beogradskih izbora iz decembra, koji su teško kompromitovani dokazanim prekrajanjem izborne volje građana Beograda, pre svega nelegalnim i nelegitimnim izbornim inženjeringom.